In de HB-voorziening hebben we het afgelopen schooljaar nagedacht over 'Hoe kunnen we doelgericht werken verweven in onze lessen? Hoe prikkelen we het kind om eigenaar te zijn van zijn leerproces?' en 'Hoe betrekken we ouders en de leerkrachten van de basisschool van de kinderen bij het leerproces?'. Vorig schooljaar zijn we gestart met het houden van kindgesprekken. Daarnaast hebben we een nieuw portfolio ontworpen waarin het kind middels evaluaties zijn ontwikkeling weergeeft, er ruimte is voor de ouders en de leerkrachten om tips en tops te geven en waarin door de leerkrachten vanuit de HB-voorziening de voortgang wordt bijgehouden.
Invullen ontwikkellijsten
Aan het begin van het schooljaar wordt aan de kinderen uitgelegd dat om te groeien het belangrijk is om te weten op welke punten je nog kunt ontwikkelen. Ieder kind krijgt een ontwikkellijst waarop hij, zijn ouders en zijn basisschoolleerkracht invult in hoeverre een vaardigheid beheerst wordt. Zo krijgt het kind meer zicht op zichzelf. Op de ontwikkellijst zijn de drie doelgebieden (leren leren, leren leven en leren denken) van het programma van de HB-voorziening terug te vinden. Onder andere de volgende vaardigheden komen voor op de lijst: Een tip die ik krijg, gebruik ik om mijn werk te verbeteren, Ik kan met mijn klasgenoot overleggen hoe ik het werk eerlijk verdeel en ik kan mijn doel bepalen en gericht daaraan werken. Het kind geeft per vaardigheid aan in hoeverre hij deze bij zichzelf herkent: A = Ik kan dat (het gaat automatisch), B = Ik kan dat als ik erop let of C = Ik moet me daar nog in oefenen.
Kiezen doel en kindgesprek
Vervolgens voeren we kindgesprekken. Tijdens het kindgesprek wordt de ontwikkellijst besproken en kiest het kind een doel waar hij aan gaat werken de komende tijd. Ook wordt besproken hoe een kind aan zijn doel kan werken en wanneer. Het kind vult zijn doel in op de 'leerpuntlijst'. Ook schrijft het kind op deze lijst wanneer en hoe hij aan zijn doel gaat werken. Vervolgens gaat het kind met de lijst naar zijn ouders en leerkracht om te vragen om een tip.
Volgen en stimuleren van de ontwikkeling
Iedere vier weken heeft ieder kind een gesprek met een van de juffen. Tijdens deze gesprekjes bespreken we hoe het met het kind gaat en hoe het kind aan zijn of haar leerdoel heeft gewerkt. Tijdens de kindgesprekken stimuleren we de leerlingen om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar leerproces. We stellen vragen als: Hoe wil je aan je leerdoel werken? Wat heb je ervoor nodig? en Hoe kunnen wij je daarbij helpen?
Nadat het kind een aantal weken aan zijn doel heeft gewerkt, volgt er een tussenevaluatie. Tijdens het kindgesprek wordt besproken wat goed gaat en waar nog verbeteringen mogelijk zijn. Het kind vult zijn tussenevaluatie in en vraagt aan zijn ouders en leerkracht om tips en tops. Na een aantal weken volgt een eindevaluatie. Deze cyclus van doel bepalen tot eindevaluatie doorlopen we per kind twee keer per schooljaar. Tijdens de portfoliogesprekken, die in februari en juni plaatsvinden, bespreken we met ouders en kind de voortgang.
Wanneer de leerlingen aan hun persoonlijk doel werken
In de lessen krijgen de leerlingen de gelegenheid om aan hun persoonlijk doel te werken. Tijdens de projectlessen, die we in de middag geven, worden doelen op het bord gehangen die onder andere ook te maken hebben met de doelen op de ontwikkellijsten. Een voorbeeld: Tijdens de lessen duurzaam toerisme kregen de leerlingen de opdracht om een toeristische kaart van een niet bestaand eiland te ontwerpen waarop verschillende duurzame, toeristische activiteiten te vinden zijn. Deze opdracht werd in groepjes van twee gemaakt. Tijdens deze opdracht hing een poster op het bord met daarop de volgende doelen: Ik leer om een legenda te maken, Ik kan met mijn klasgenoot overleggen hoe ik het werk eerlijk verdeel, We maken eerst een plan, daarna voeren we het uit (Eerst denken, dan doen).
Voordat de kinderen aan de opdracht beginnen, bespreken we de doelen. De kinderen bedenken manieren hoe ze aan de doelen kunnen werken. Vervolgens gaan ze aan de slag en oefenen ze. Aan het eind van de middag bespreken we hoe het is gegaan: 'Wat ging goed en wat kan beter?' Het is erg leuk om te zien dat kinderen aan het eind van de middag op de vraag 'Wat heb je vanmiddag geleerd?' uit zichzelf gaan reflecteren op de vaardigheden waar ze aan gewerkt hebben! We krijgen dan antwoorden als: 'Ik heb geleerd om samen te werken met een meisje (antwoord van een jongen).'
Gerdien Rouwendal
Leerkracht HB-voorziening